Ngay từ khi còn chưa ra mắt, báo chí và truyền thông trong nước đã đặt rất nhiều sự quan tâm và cập nhật liên tục tình hình quay dựng về bộ phim mới nhất của đạo diễn Lars von Trier: Nymphomaniac. Cách dịch từ Nymphomaniac sang Người đàn bà cuồng dâm gần như là cách dịch duy nhất, chính xác và đầy đủ nghĩa. Nói mỉa mai, vì người Việt Nam thường google về sex nhất thế giới nên dĩ nhiên là chúng ta khó lòng có thể bỏ qua sự tò mò về bộ phim này.

Tuy nhiên, khi Nymphomaniac ra mắt và có được những bản tải phim chất lượng cao trên mạng, lần lượt từ vol I sang vol II, sự chú ý của người xem và các nhà phê bình ở VN bắt đầu giảm dần, giảm dần, bởi rốt cuộc tác phẩm điện ảnh đấy đã… không như người ta mong đợi. Bị đánh lừa bởi cái tên sặc mùi… cuồng dâm, khán giả khi khởi sự xem bộ phim này ắt hẳn là rất mong đợi những cuộc giao hoan liên hợp và bất tận, những góc quay trần trụi và dày đặc về đời sống tình dục của một người đàn bà, đậm mùi dâm đãng và sự phóng túng. Xét ở một khía cạnh nào đó, Nymphomaniac đáp ứng được gần 50% những yêu cầu ấy, nhưng so với nhiều bộ phim từng đánh mạnh về đề tài tình dục trước đây như Shortbus, Ken Park, The Dreamers hay Salò thì Nymphomaniac không có bứt phá gì là bao. Điểm đặc biệt gây thu hút và tạo sự chú ý nhiều nhất trong những bộ phim của Lars von Trier là ông sử dụng “real sex”, tức những cảnh tình dục trong phim hầu hết đều là làm tình thực sự. Tuy nhiên, ở thời đại này thì nó cũng không còn là điều gì quá lạ lùng nữa.

Vậy cái gì ở Người đàn bà cuồng dâm Nymphomaniac sẽ gây gợi nhớ nhiều nhất sau khi người ta xem phim xong? Đó chính là cách vận hành nội dung bộ phim theo tư tưởng của một triết gia và một nhà văn của Lars von Trier. Phim của ông thực thụ là một bộ phim với rất nhiều thủ thuật điện ảnh kinh điển và có sức nặng, nhưng xét về tổng thể thì nó giống với một quyển tiểu thuyết hơn. Cách dẫn dắt câu chuyện theo lối “kể lại” đã mang cho bộ phim một sắc màu tự sự đầy khơi gợi, đậm chất hồi tưởng, vừa là một sự tự hào vừa là một cơn nhục nhã nhức nhối.

Chính cách làm phim “khó chịu” này của Lars von Trier đã gây ra không ít thách thức với người xem. Dù được chia làm hai phần hẳn hoi nhưng xét về cơ bản nó chỉ là một. Với độ dài hơn 4 tiếng, người xem không chỉ cần phải chuẩn bị thời gian mà còn phải chuẩn bị tâm lý để đối mặt với những dằn xéo cảm xúc, đồng thời những điều mà các nhân vật chính diễn giải trong phim cũng khiến người xem phải có nền tảng cơ bản về kiến thức và IQ trên trung bình mới có thể hiểu được. Điều này lý giải rất xác đáng về việc tại sao ít người VN nhắc đến Nymphomaniac khi nó đã được “lên sóng”, bởi hiếm ai có đủ can đảm và kiên nhẫn để vượt qua được 45 phút đầu của phim, chứ đừng nói là 4 tiếng, mặc dù ở tác phẩm lần này Lars von Trier đã tiết chế khá nhiều thủ thuật gây khó hiểu, không như các phim trước của ông.

Nymphomaniac được chia thành tám chương trong hai phần:

Phần I:

Chương 1: The Compleat Angler

Chương 2: Jerôme

Chương 3: Mrs. H

Chương 4: Delirium

Chương 5: The Little Organ School

Phần II

Chương 6: The Eastern and the Western Church (The Silent Duck)

Chương 7: The Mirror

Chương 8: The Gun

Người đàn bà cuồng dâm mở đầu bằng một cảnh quay u tối trên một con phố vào một ngày trời ẩm ướt. Tiếng nhạc vang lên là một bản rock metal của nhóm nhạc người Đức Rammstein có tên Führe mich, trong tiếng Anh là Guide Me, có nghĩa là “Dẫn đường cho tôi”. Tiếng gào Nymphomaniac, Nymphomaniac khàn đục và đau đớn đã mở màn cho một bộ phim về đề tài tính dục đầy đau đớn và cũng không kém phần đẫm nước mắt. Đó là khi một người đàn ông luống tuổi Seligma nhìn thấy người phụ nữ trung niên Joe nằm ngất trên mặt đường. Mang Joe về nhà nghỉ ngơi, Seligma đã khơi gợi được cô trò chuyện về cuộc đời mình, từ đó giải thích lý do vì sao có chuyện xảy ra của ngày hôm nay.

Càng đi sâu, câu chuyện của Joe càng trở nên phức tạp và nhiều cảm xúc. Ban đầu chỉ là những suy nghĩ lý tính đơn thuần, liên tục đổ lỗi cho bản thân và dằn vặt vì những tội ác mình đã gây ra trong quá trình sống một cuộc đời cuồng dâm. Nhưng càng về sau, khi trời càng về khuya, Joe càng lún sâu vào một bể chứa những cảm xúc hỗn độn và trái chiều. Câu chuyện của họ đi từ việc so sánh chuyện sex với đàn ông là câu cá sang xem nó như là một lý tưởng tôn giáo đầy thánh hóa trong cuộc đời của Joe. Những cú rẽ ngoắt và đột ngột về nội dung và kết cấu trong phim rất dễ khiến khán giả choáng váng, bởi nó sống động và chân thật đến nỗi người xem có cảm giác như chính mình là Seligma chứ không phải là lão già kia nữa. Lời kể u buồn và trĩu nặng của Joe rất bình thản, giản đơn nhưng đầy sức hút, trong mỗi câu chuyện của cô đều có một sức mạnh đáng nể, cuốn lấy người ta, không cho họ rời bước.

Joe gần như là một mẫu người cuồng dâm rất điển hình: thích khám phá cơ thể mình từ bé, học hỏi về tình dục trong sách khi còn thiếu niên, tự giác tìm đến sex lần đầu chứ kiên quyết không đợi số phận đặt vào tay. Joe có trải nghiệm tình dục lần đầu khá kỳ cục: anh chàng sửa xe máy mà cô tìm đến để nhờ phá trinh đã chỉ thúc vào người cô ba cái, rồi sau đó lật ngược cô xuống và anal sex thêm năm cái nữa. Ba và năm, hai con số fibonacci đó là hai con số mà Joe gọi là sự nhục nhã và đớn hèn. Cô đã mất trinh một cách chủ động và kỳ quặc như vậy, nên gần như toàn bộ quãng đời về sau của Joe, xét về khía cạnh tình dục, không hề dễ dàng gì.

Lần theo lời kể của Joe, khán giả sẽ có được những trải nghiệm khá độc đáo về tình dục mà trước giờ hiếm ai có đủ can đảm và sức mạnh để mang lên màn ảnh: Chuyến đi tàu bất ngờ và cuộc đua xem ai làm tình với đàn ông nhiều hơn của Joe và B, với phần thưởng là một gói kẹo sô-cô-la. “Thế nhỡ chuyện ấy rất kinh khủng thì sao?, Joe đã hỏi B như vậy lúc mới bắt đầu, khi vẫn còn nghi ngại. “Thì cậu chỉ cần nghĩ đến gói sô-cô-la“, B bảo thế, rồi họ lao vào một cuộc chơi tan nát và không thương tiếc. Chính trong lần đó, Joe đã làm một chuyện mà sau này khiến cô phải cảm thấy day dứt và hối hận. Nó cũng là thời điểm đánh dấu cho việc nhận thức được rằng việc cuồng dâm của mình đôi khi vô tình lại tạo ra những hậu quả tàn ác lên cuộc đời người khác.

Gần như trọn bộ phần đầu của Nymphomaniac chỉ xoáy sâu vào cuộc sống của Joe khi còn trẻ, do nữ diễn viên người Pháp Stacy Martin thủ diễn. Lars von Trier đã chủ ý chọn một cô gái có gương mặt thơ thẩn, bay bổng, đôi khi hơi thất thần để vào vai này. Thân hình của Stacy Martin cũng rất mỏng manh với khuôn ngực nhỏ (có thể gọi là lép) nên dễ tạo ra cảm giác đặc biệt hơn so với kiểu tình dục mà người ta hay tưởng tượng trên các kiểu phim đen. Joe khi còn trẻ có đời sống tình dục rất thất thường, khi đông vui, lúc quạnh vắng. Có những khoảng thời gian Joe không làm tình với ai, như lúc đang bắt đầu để ý và muốn kết nối với Jêrome, người tình cũ, nhưng cũng có khi cô làm tình với 7, 8 người một ngày, cho thỏa cơn ghiền, cho bõ đời, để rồi tạo ra những trường hợp hiểu lầm bi kịch như cô đã kể trong chương về Mrs. H.

Dù phải mất một khoảng thời gian rào đầu khá dài dòng nhưng xét ra thì phần I của Nymphomaniac vẫn dễ xem hơn phần II. Nếu phần đầu tập trung khai thác sự đa dạng trong các mối quan hệ và niềm vui lẫn nỗi buồn của Joe trong quá trình sưu tập hình ảnh, tiêu bản của các thể loại dương vật thì phần 2 chỉ tập trung xoáy sâu vào những chuyện gai góc và đau đớn. Phần đầu mang trong mình sự sống động, chân thực còn phần 2 thiên về tính biểu tượng, đôi khi là sự thể nghiệm trong điện ảnh. Xem phim, người ta có cảm giác như toàn bộ cuộc đời đầu của Joe mới là thật, còn khúc sau chỉ là tưởng tượng. Cách mở ra một thế giới về bạo dâm s&m mà trong đó, Joe đã gần như hy sinh tất cả tương lai của mình vì nó, khiến người ta cảm thấy khó chấp nhận và thiếu sự đồng cảm. Lars von Trier đã vẽ nên một môi trường bạo dâm hoàn toàn không giống và không liên can gì đến cuộc đời thực, nó như nằm ở một thế giới khác nào đó song song với cuộc đời này. Hoặc ông đã kiến tạo ra một phương thức mới, một kiểu hoạt động của bạo dâm mới mà khi vừa nhìn qua, người ta sẽ tưởng rằng Joe đang sải bước đến bệnh viện, chứ không phải đang dẫn mình vào địa ngục của trần gian.

Bạo dâm và cuồng dâm nghe qua rất giống nhau, nhưng thực tế là hai khái niệm hoàn toàn khác biệt. Cách xử lý của Lars von Trier trong bộ phim này đã xem bạo dâm như một thể thức cấp cao của cuồng dâm. Tức là khi Joe đã quá chán chường khi nhìn ngắm các thể loại dương vật trên trái đất này và ngán ngẩm với 36 thế karmasutra hay nhiều hơn nữa là 36 thế bổ sung, thì cô tìm đến với đòn roi, máu và những tiếng thét. Dù vậy, Lars von Trier lại khiến cho nhân vật của mình tức tưởi khi cố gắng tách cụm từ bạo dâm thành hai phần riêng biệt không liên quan, hoặc là bạo hoặc là dâm, hiếm khi là cả hai, Để rốt cuộc khi đến gần cuối, Joe phải hét lên một cách thảng thốt “I want your dick!“, “I want your dick” trong những giọt nước mắt thèm khát và đau đớn. Nói chung, Lars von Trier vẫn như xưa, nổi tiếng là một đạo diễn thích dằn vặt và hành hạ các diễn viên cũng như nhân vật của mình.

Còn rất nhiều điều để nói về Người đàn bà cuồng dâm, một bộ phim dài hơn bốn tiếng mà có lẽ bạn phải xem đến 2, 3 lần mới có thể lãnh ngộ hết được hệ tư tưởng trong đó. Lars von Trier không chỉ xuất sắc về mặt hình ảnh, dẫn dắt câu chuyện mà còn có đầy sức mạnh trong việc triết hóa một bộ phim dễ khiến người người lầm tưởng như Nymphomaniac. Tác phẩm điển ảnh này đã vượt qua mọi thứ rào cản khác về chuẩn mực cũng như suy nghĩ của người xem, Lars von Trier đã biến tấu và cải tạo cách làm phim mạnh mẽ đến nỗi khi xem xong, người ta không còn cảm giác nó là một bộ phim, mà nó là một kiểu trình tấu sân khấu giữa đời thực hàng ngày, là cái góc nhìn “thiên lý nhãn” mà chúng ta vô tình có được và bắt sóng hình ảnh về cuộc đời của môt ai đó ở tận sâu xa và cuối cùng thế giới. Chúng ta nhìn thấy, chiêm ngưỡng, phán xét, rồi lặng im quay trở lại với cuộc sống ồn ào. Còn những kẻ như Joe, tiếp tục hoặc tức tưởi hoặc hạnh phúc tận hưởng nốt quãng đời còn lại, tiếp tục sứ mệnh của mình mà như cô đã nói ngay khi còn tuổi trẻ, lúc lập ra hội “bài trừ tình yêu” với các cô bạn của mình, rằng TÌNH DỤC mới là thứ cứu rỗi thế giới.